Birinci yarıyılın sonlarıydı, eski öğrencimiz Emre geldi. Biraz sohbet ettikten sonra: “Hocam ben üniversiteyi bırakmak istiyorum. Tekrar sınava hazırlanacağım.” dedi. (Bu arada Emre, geçen yıl ilk 1000’e girip Cerrahpaşa Tıp Fakültesini kazanan bir öğrencimiz.)
“Emre, tebrik ederim” dedim. Şaşırdı ve “Hocam ilk siz tebrik ettiniz.” dedi.
“Bu kararlılığından ve cesaretinden dolayı tebrik ederim” dedim. “Çünkü bu kararın senin 35-40 yılını ilgilendiren bir mesele. Dolaysıyla sevdiğin bir bölümde okumak ve istediğin bir işi yapmak gerçekten önemli. Peki, niçin tıp tercih ettin?” dedim.
“Hocam, annem çok istemişti; onun için yazdım ama okula gidince bu mesleğin bana uygun olmadığına karar verdim.” dedi.
Ülkemizde maalesef ‘yanlış tercih kurbanı’ çok insan var. Bunların birçoğu, kazandığı bölümü okuyup bitiriyor ve zoraki o mesleğe devam ediyor ama mutsuz ve başarıları sınırlı. Bu tarz insanları sınav ve tercih meselesi açılınca hemen konuşmalarından yakalıyorsunuz. Belli bir kısım tercih kurbanları ise okulu bitirmiş ama alanı dışında kalan ‘sevdiği’ başka işlerle uğraşıyor. Çok istisnai olan küçük bir grup ise okulu bırakıp tekrar hazırlanma cesareti gösterebiliyor.
Sevgili gençler ve değerli anne babalar, üniversite kişinin kariyer yolculuğunda önemli basamaklardan sadece bir tanesi. Genç, üniversitede bir bölüm seçip gelecekteki yapacağı mesleğe hazırlanıyor. Şu an tercih kılavuzda 2500 civarında bölüm var ama gerçekte yapılan 50.000’den fazla çeşit meslek var. Bu ayrımı iyi yapalım. Geleceğe hazırlanıyoruz. 15-20 yıl sonra şu an ismi bile olmayan meslekler olacak. Dolayısıyla kendimizi geliştirip dünya çapında iş yapabilecek şekilde kendimize uygun bir bölüm seçelim. Üniversite sürecinde yabancı dil öğrenin; iletişim, üretkenlik, girişimcilik, yenililere açıklık, proje üretme becerilerinizi geliştirin. Gelecek sizi bu donanımlarla bekliyor.
Öğrencilerin özellikle tercih maratonunda yanlışa düşmelerinin bazı sebepleri var, öncelikle bunlar üzerinde durmak istiyorum:
- İl sınırlaması olması (İstanbul, Ankara, Antalya dışında okumam ya da göndermem anlayışı)
- Üniversite sınırlaması olması (İTÜ’den başka üniversitede okumak istememe gibi)
- Anne babayı kıramama
- Puanım yüksek yazık olmasın psikolojisi (puanı tuttuğu için istemediği bölüme gitme)
- Arkadaşlar ile beraber olmak istemek
- Tekrar hazırlanamam psikolojisi
- Doğru tercih listesinin olmaması (tercih listesinde fazla meslek gruplarının olması)
- Öğrencinin hedefi net olmadığı için başkalarının yönlendirmesiyle meslek seçmesi
- Öğrencinin son sınıfa gelinceye kadar hedefini netleştirmemesi, hedef ve meslek seçimini tercih dönemine sıkıştırması ve acele karar vermesi…
Tercih dönemine yaklaştığımız şu günlerde öğrencilerimizin puanlarına göre değil de kendi isteklerine göre tercih yapmalarını öneriyorum. Çalışma şartları, ortam, ekonomik beklentilere uygunluk, mesleğin güncel durumu dikkat etmeleri gereken önemli bir nokta.
Öncelikle öğrencimiz kendini iyi tanımalı, ne istediğini net olarak ortaya koymalı. Gerekirse bu konuda yakınında olup onu iyi tanıyanlardan destek almalı. Annesi, babası, abisi, ablası, öğretmeni, yakın akrabası onu daha iyi tanır. Kendisine uygun doğru mesleği seçmede kesinlikle destek almalı. Sadece bir uzmanın yapacağı testle karar verilecek bir konu değil.
Bir meslek ne için tercih edilir?
- Sosyal statü
- İş imkânı
- Ekonomik durum
- Kişinin kendi özellik ve beklentilerine uygunluk
Öğrencimizin meslek ve üniversite seçerken bu hususlara dikkat etmesi ve gerçekten ne için seçtiğinin farkında olması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü yanlış bir seçim insanın hayatının tamamını etkiliyor, tercih yapmamak bir yılını etkiliyor.
İnsan sevdiği işi yaparsa işinde hem başarılı oluyor hem de mutlu oluyor. Ayrıca işinde zirveye daha kolay tırmanıyor.
Tercih ve meslekler konusunda aşağıda linkini vermiş olduğum web portallarından da destek alabilirsiniz.
Millî Eğitim Bakanlığının oluşturduğu ve Millî Eğitim bakanımızın da özellikle üzerinde durduğu “Mesleğim Hayatım” portalı; https://meslegimhayatim.meb.gov.tr
YÖK’ ün hazırladığı “YÖK Atlas” da bu konuda oldukça başarılı; https://yokatlas.yok.gov.tr
Kendinize uygun doğru mesleği seçmeniz ümidiyle…
(NOT: 1-Bu arada yazının basında bahsettiğim Emre’yi merak etmişsinizdir; Emre sınavlara tekrar hazırlandı ve YGS’ de 26. LYS’ de 50. oldu. Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik bölümüne gitti. Ve şu anda özel bir firmada mühendis olarak çalışıyor.
2- Konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiye Meslek seçimi ve kariyer planını konu ettiğim
“Geleceğin Aşkın Kadar” kitabımdan ulaşabilirsiniz. https://www.kitapyurdu.com/kitap/gelecegin-askin-kadar-amp-meslegini-sec-kariyerini-planla/431130.html&filter_name=ideal%20akademi)