KADİR GECESİ
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ ﴿١﴾ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ ﴿٢﴾ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ ﴿٤﴾ سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿٥
“Şüphesiz, biz onu (Kur’an’ı) Kadir Gecesi’nde indirdik. Kadir Gecesi’nin ne olduğunu sen ne bileceksin! Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rab’lerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.”
Sözlükte kadir (kadr) kelimesi “hüküm, şeref, güç, yücelik” gibi anlamlara gelir. Dinî literatürde ise “leyletü’l-Kadr” şeklinde Kur’ân-ı Kerîm’in indirildiği gecenin adı olarak kullanılır. Aynı adı taşıyan 97. sûre bu gecenin fazileti hakkında nâzil olmuştur. Sûrede Kur’an’ın Kadir Gecesi’nde indirildiği ve sözü edilen gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu belirtilir. Müfessirler hayırlı olanın bu gecede yapılan amel olduğunu, bin ayın ise içinde Kadir Gecesi’nin bulunmadığı bir süreyi ifade ettiğini belirtirler (Taberî, XV, 339).
Allah’ın insanlara peygamberler vasıtasıyla son hitabı ve nihaî mesajı olan Kur’an’ı indirmesi insanlığın hidayetinde bir dönüm noktası teşkil ettiği için bu olayın gerçekleştiği gece özel bir anlam taşır. Kadir Gecesi’nin önemine işaret eden bir hadiste, önceki ümmetlerin uzun ömürlü olmaları sebebiyle fazla sevap kazanma imkânına sahip bulunmalarına karşılık Müslümanlara Kadir Gecesi’nin verildiği belirtilir (el-Muvaṭṭaʾ, “İʿtikâf”, 15). Kadr sûresinde bildirildiğine göre bu gecede Allah’ın izniyle melekler ve Cebrâil yeryüzüne iner ve gece boyunca yeryüzüne barış ve esenlik hâkim olur.
Kur’an-ı Kerim, 11 ayın sultanı olarak nitelendirdiğimiz Ramazan ayının içerisindeki bir gecede indirilmeye başlanmıştır ki bu gece Kadir Gecesi’dir. Duhan suresinde de Kur’an’ın “mübarek bir gecede” indirildiği belirtilerek hüküm ve hikmet içeren bütün işlerin o mübarek gecede ayrıldığı, belirlendiği ifade edilir (Duhan 44/3-4). O gece Kadir Gecesi’dir çünkü hükmü yalnızca elinde bulunduran Allah’ın kelamının yeryüzüne inişidir. O kutlu gece Kadir Gecesi’dir zira mutlak güç ve hikmet sahibi Allah’ın sözleri en şerefli, en yüce sözlerdir.
Bu gecenin mübarek, bereketli sayılmasının sebebi elbette ki Kerim Kitap’ımızın Efendimiz Muhammed Mustafa (s.a.v) ile buluşarak yeryüzünü aydınlatmasındandır. Ancak Kur’an-ı Kerim’in Ramazan ayında indirildiği ayetle sabit olmakla birlikte(Bakara 2/185) Kadir Gecesi’nin hangi gece olduğu konusunda net bir bilgi yoktur. Hz. Peygamber (s.a.s) bu gecenin kesinlikle hangi gece olduğunu belirtmemiş, ancak; “Siz Kadir Gecesi’ni Ramazan`ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız” buyurmuştur. Alimlerin çoğunluğu Ramazan ayının 27. gecesinin en kuvvetli ihtimal olduğunu söyleseler de buna bir kesinlik kazandırmamışlardır. Bunun sebebi bu mübarek ayın ihyasını tek bir geceye sığdırmanın gafletinden kaçınarak bütün bir ayı hakkıyla geçirmeyi hedeflemektir diyebiliriz.
Kadr suresinin ikinci ayetinde soru kalıbı kullanılarak bu gecenin bereketine ve yüceliğine dikkat çekilmiş, sonraki ayet ise onu açıklar vaziyette gelmiştir: “Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır.” Müfessirlerin bir kısmı bu ayet-i kerimeyi hakiki manası ile tefsir etmiş ve bu gecede yapılan ibadetlerin başka aylarda ve gecelerde yapılan ibadetlerden kat kat fazla sevap barındırdığını söylemişlerdir. Bununla birlikte bin aydan hayırlıdır ifadesi çokluktan kinayedir ve gecenin önemine dikkat çekmek için kullanılmıştır. Kadir Gecesi’nin bin aydan daha hayırlı olmasının bir diğer sebebi de melekler ve Cebrail’in (Ruh) o gece yeryüzüne inmesidir. Melekler Allah’ın mükerrem kulları ve mü’minlerin dostlarıdır. Cebrail (as) ise vahyin taşıyıcısı, Peygamberimiz ve Allah Teala arasındaki köprü olması nedeniyle meleklerin büyüğüdür. Meleklerin yeryüzüne olan bu inişini Allah’ın farklı varlık kategorilerindeki kullarının bir buluşması olarak düşünebiliriz. Allah’ı tenzih ve tesbih eden kulların kutlu buluşması…
Kadir Gecesi tan yeri ağarıncaya kadar esenlik ve mutlulukla doludur. Öyle ki melekler şafak sökünceye kadar bölük bölük yeryüzüne inerler ve mü’minlere selam verirler. O gecede Rabbimizin Rahman ismi tecelli eder ve bu esenlik yıl boyunca devam ederek tüm düzeni ve dengeyi korur. Biliyoruz ki Rabbimizin Rahman ismi tüm kâinatı ihata etmektedir.
O halde tüm bereketi ve güzelliği ile bu gece bir Müslüman tarafından kaçırılmamalı hakkıyla ihya edilmelidir. Bu kutlu gece Rabbimizden af dilemek, yeni başlangıçlar yapmak, günahlardan yüz çevirmek ve ömrümüzü Allah rızası için yaşamaya niyet etmek için müthiş bir fırsat değil midir? Allah Resûlü: “Kim inanarak ve sırf Allah rızası için Kadir Gecesi’nde kalkarsa geçmiş günahları bağışlanır” (Buhari, İman, 1/5) buyurur. Hadisten anlaşıldığı üzere bu gece uyumamak ve ibadet ile iştigal etmek bizler için en hayırlı olandır. Bu uyanışı hem bedenin hem de ruhun uyanışı olarak düşünmek ve tüm günahlardan arındığını hissetmek biz günahkâr kullar için önemli bir dönüm noktası olmalıdır.
Bu gece kıldığımız namazlar, okuduğumuz Kur’anlar, zikirlerimiz ve tefekkür dakikalarımız bizleri tazeler, adeta yeniden programlar. Bu gece dua gecesidir, bu gece tevbe gecesidir. Aişe (ra) validemiz Allah Resulüne (sav) Kadir Gecesi`ne rastlanıldığında ne söylenmesi gerektiğini sormuş ve: “Allahümme inneke afüvvun tuhibbül-afve fa`fü-annî: Allah`ım, Sen çok bağışlayıcısın, affı seversin, beni bağışla” de, (Müsned, 6/182) cevabını almıştır.
Hasılı kelam içinde Kadir Gecesi olmayan bin aydan daha hayırlı bu geceyi tüm benliğimizle yaşama ve hissetme gayreti içinde olmalıyız. Nihai esenlik ve mutluluğun tüm yüreğimize işleyerek bizleri imtihan dünyasına yeniden ve yenilenmiş olarak hazırlamasını dualarımızla Rabbimizden niyaz etmeliyiz.
Allah bizleri bu yolda başarıya ulaşan kullarından eylesin. Kadrin kadrini bilenlerden olalım. Âmin.
